13 sep (Opinie) Van genezing naar gelijkwaardigheid: een pleidooi voor een neuro-inclusieve samenleving
Deze week kreeg ik een artikel doorgestuurd met de kop: “Arts behandelde autistische kinderen met navelstrengbloed.” Het vervolg luidde: “Een anesthesioloog uit Veldhoven heeft bij 200 kinderen placentabloed toegediend. De arts wilde zo autisme of hersenverlamming genezen.”
Er ging direct een rilling door mijn lijf. Boosheid en verdriet borrelden op. Allereerst gaat het hier om kinderen van wie de ouders op zoek zijn naar een ‘genezing’ voor wie zij zijn, terwijl de kinderen zelf (zeer waarschijnlijk) geen keuze hebben in dit proces. Tegelijkertijd kan ik me ook verplaatsen in die ouders, die alles willen aangrijpen om hun kind te helpen.
Toch krijg ik de kriebels van woorden als oorzaak en genezing. Deze taal ervaar ik als schadelijk. Hetzelfde speelt momenteel sterk in de Verenigde Staten: oude denkbeelden steken de kop op, ondeugdelijke onderzoeken worden aangehaald en autistische mensen zijn daar de dupe van.
Waarom blijven we uitgaan van één zogenaamd ‘correct’ neurotype? Waarom herhalen we steeds dat er iets mis is met andere neurotypes, en zoeken we met man en macht naar oorzaken en genezing? Hoe kan dit narratief mensen ooit hun eigenwaarde laten ervaren, wanneer je voortdurend wordt geconfronteerd met negatieve aannames en vooroordelen? Zoals Bervoets (2025) schrijft: “Het lijkt erop dat de aandacht nog altijd gaat naar de beperkingen van het individu, en niet naar hoe onze sociale structuren en vooroordelen die beperkingen vormgeven” (p. 25).
Laat er geen misverstand over bestaan: ik ben vóór onderzoek en wetenschap. Mijn eigen diagnose gaf me veel duidelijkheid en zette de eerste stap in mijn proces van zelfontdekking. Autisme en ADHD vormen een deel van hoe mijn brein werkt, maar daarnaast heb ik mijn eigen karakter, interesses, opvoeding, normen, waarden en ervaringen die mij maken tot wie ik ben. Mijn diagnose definieert mij niet als persoon.
Gelukkig erkennen steeds meer wetenschappers dat er meerdere neurotypes bestaan. Zij concluderen dat de mensheid juist zou floreren als we ieders kwaliteiten benutten. Daarom stel ik de vraag: waarom investeren we niet meer tijd, geld en energie in het creëren van een neuro-inclusieve samenleving? Een samenleving waarin we elkaar met de juiste ondersteuning aanvullen en de nadruk leggen op emancipatie in plaats van genezing.
Misschien roept dit gedachten op als: “Jij kan makkelijk praten als ‘hoogfunctionerende’ autist,” gevolgd door een uitleg waarom dit in een ander leven niet zou werken. Maar ook ik heb momenten gekend waarin ik veel ondersteuning nodig had en nauwelijks in staat was mijn tanden te poetsen. Een momentopname zegt niets over iemands functioneren. Dat ik nu beter kan functioneren, komt doordat ik mezelf heb leren kennen, mijn grenzen herken, ondersteuning krijg van mijn netwerk en beter voor mezelf zorg. Daarnaast heb ik het geluk te werken op een neuro-inclusieve werkplek, waar ik de ruimte krijg om te floreren. Daar ondersteun ik op mijn beurt weer andere mensen in hun herstelproces. Ik ben daarmee een levend voorbeeld van hoe aanpassingen daadwerkelijk verschil kunnen maken.
Ik besef dat er ook neurodivergente mensen zijn met veel grotere ondersteuningsbehoeften dan ik. Ook dan denk ik dat je iemand pas écht kan ondersteunen als je diegene benadert als gelijkwaardig en menswaardig, als je onderzoekt waar iemands krachten en wensen liggen, je bewust bent van je eigen vooroordelen en bereid bent deze opzij te zetten. Pas dan kunnen we een samenleving creëren waarin iedereen tot zijn recht komt.
Referentie: Bervoets, J. (2025). Autisme en neurodiversiteit. Pelckmans.
Wil je op de hoogte blijven van nieuwe themabijeenkomsten, blogs, tips & ervaringsverhalen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.
Deel dit bericht:
