Wat is Neurodiversity Pride?
Neurodiversity Pride is een jaarlijkse viering die mensen met een anders werkend brein erkent en waardeert zoals ze zijn. Het benadrukt de schoonheid van cognitieve verscheidenheid, met verschillende denkstijlen, gevoeligheden en perspectieven.

Deze viering is bedoeld voor iedereen die zich herkent in vormen van neurodivergentie zoals autisme, ADHD, dyslexie en niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en vele andere neurologische variaties. Neurodiversiteit omvat namelijk niet één profiel, maar het volledige spectrum van neurodiversiteit binnen de mensheid.

Wat betekent neurodiversiteit?
Neurodiversiteit is het principe dat neurologische verschillen – zoals PTSS, depressie, dyspraxie, afasie – net zo natuurlijk en waardevol zijn als andere vormen van menselijke variatie, zoals gender, cultuur of etniciteit. Hoewel deze verschillen soms gepaard gaan met specifieke uitdagingen of ondersteuningsbehoeften, doet dat niets af aan het belang van gelijkwaardigheid en inclusie voor iedereen.

Dit begrip komt voort uit de neurodiversiteitsbeweging, die in de jaren ’90 ontstond als reactie op het dominante medische model. Dat model zag neurologische verschillen vaak als stoornissen of problemen die gecorrigeerd moesten worden. De neurodiversiteitsbeweging benadrukt juist dat niet iedereen hetzelfde functioneert of denkt, en dat dit helemaal oké is.

Wat is neurodivergentie?
Neurodivergentie verwijst naar mensen die cognitief afwijken van het gangbare neurologische profiel binnen de samenleving. Dit kan zich uiten in eigen manieren van leren, voelen, waarnemen of communiceren.

Voorbeelden van neurodivergentie zijn onder meer epilepsie, genderdysforie, PMDD, MS, hyperlexie. Maar deze lijst is niet volledig: er zijn veel vormen van neurodivergentie en elke ervaring is uniek.

Neurodivergentie is vooral een andere manier van denken en functioneren. Voor sommigen brengt dit uitdagingen met zich mee die het dagelijks leven complexer maken, terwijl anderen hun neurodivergentie vooral als een bijzondere kracht of eigenschap ervaren. Vaak ontstaan obstakels doordat onze maatschappij is ingericht op één dominant cognitief profiel, met weinig ruimte voor diversiteit.

Waarom is het onderscheid tussen neurodiversiteit en neurodivergentie belangrijk?
Het verschil tussen neurodiversiteit en neurodivergentie begrijpen helpt om gericht te werken aan gelijkwaardigheid, inclusie en erkenning.

• Neurodiversiteit benadrukt dat cognitieve verschillen onderdeel zijn van menselijke variatie.
• Neurodivergentie richt zich op mensen die niet binnen het dominante neurologische profiel vallen en daardoor vaker geconfronteerd worden met onbegrip, uitsluiting of stigma.

Door zorgvuldig en respectvol om te gaan met deze termen, creëren we meer ruimte voor mensen die te vaak over het hoofd worden gezien of verkeerd begrepen.

Extra nuance: de rol van diagnoses en ondersteuning
Niet iedereen binnen de neurodiversiteitsbeweging denkt hetzelfde over het nut van een diagnose. Voor sommigen is een officiële diagnose juist helpend: het geeft duidelijkheid en maakt het makkelijker om passende ondersteuning te krijgen. Anderen vinden zo’n label lastig, omdat het kan voelen alsof ze worden beperkt of in een hokje geplaatst.

Daarnaast gaat neurodivergentie soms samen met ondersteuningsbehoeften op het gebied van mentale gezondheid of functioneren. Dit mag echter nooit de waarde of potentie van een persoon verminderen.

Inclusie in praktijk: taal, systemen en ondersteuning
Neurodiversity Pride gaat niet alleen over taal en bewustzijn, maar ook over het creëren van inclusieve omgevingen. Dit betekent dat onderwijs, werkplekken en zorgsystemen flexibel en toegankelijk moeten zijn.